Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, hay còn gọi là NAFLD (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease), là một trong những bệnh lý gan mật phổ biến hàng đầu hiện nay. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn tiềm ẩn nguy cơ tiến triển thành viêm gan, xơ gan và ung thư gan nếu không được phát hiện và quản lý kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh, đối tượng nguy cơ, phương pháp chẩn đoán và hướng điều trị hiệu quả.

1. Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu Là Gì?

Gan nhiễm mỡ không do rượu là tình trạng tích tụ quá nhiều mỡ (chủ yếu là triglyceride) trong tế bào gan, mà nguyên nhân không phải do tiêu thụ rượu bia. Đây là một nhóm bệnh lý phức tạp, thường gắn liền với các rối loạn chuyển hóa như béo phì, đái tháo đường type 2 và rối loạn lipid máu.

Để xác định một người mắc NAFLD, các bác sĩ dựa vào hình ảnh gan trên siêu âm, CT, hoặc MRI và loại trừ các nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ thứ phát như uống rượu quá mức, viêm gan virus, các bệnh lý chuyển hóa hiếm gặp hoặc sử dụng thuốc gây tổn thương gan.

2. Nguyên Nhân và Cơ Chế Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

Tại sao gan lại tích tụ mỡ khi không phải do rượu? Câu trả lời nằm ở sự mất cân bằng giữa lượng mỡ được gan hấp thu và chuyển hóa, đặc biệt trong bối cảnh rối loạn chuyển hóa.

• Béo phì: Là nguyên nhân phổ biến nhất, do thừa năng lượng, mỡ được dự trữ vượt mức trong gan.

• Đái tháo đường type 2: Đường huyết cao và đề kháng insulin thúc đẩy tích tụ mỡ trong gan.

• Rối loạn lipid máu: Mỡ xấu (LDL, triglyceride) cao làm tăng mỡ gan.

• Yếu tố di truyền và môi trường cũng góp phần làm thay đổi quá trình chuyển hóa mỡ.

Gan bị quá tải mỡ dẫn đến tổn thương tế bào gan, gây viêm và thúc đẩy quá trình xơ hóa nếu không được kiểm soát.

3. Đối Tượng Nguy Cơ Mắc Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

Không phải ai cũng dễ bị NAFLD, tuy nhiên một số nhóm người có nguy cơ cao gồm:

• Người béo phì: Đặc biệt béo bụng.

• Bệnh nhân tiểu đường type 2: Đề kháng insulin làm tăng tích tụ mỡ gan.

• Người rối loạn mỡ máu: Triglyceride cao, HDL thấp.

• Người mắc hội chứng chuyển hóa: Kết hợp nhiều yếu tố nguy cơ.

• Các nhóm bệnh khác: Hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp, hội chứng ngưng thở khi ngủ.

• Giới tính và tuổi tác: Nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới, bệnh tăng theo tuổi.

Những người này cần được chú ý theo dõi để phát hiện sớm bệnh gan nhiễm mỡ.

4. Diễn Tiến Tự Nhiên và Dự Hậu Của Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

NAFLD có thể tiến triển theo chuỗi như sau:

• Gan nhiễm mỡ đơn thuần: Chỉ tích tụ mỡ, thường ít tổn thương gan, tỷ lệ biến chứng thấp.

• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Gan bị viêm, tổn thương tế bào, tăng nguy cơ xơ hóa.

• Xơ gan: Gan bị sẹo hóa nặng, giảm chức năng.

• Ung thư gan: Biến chứng nguy hiểm nhất, thường xuất hiện sau xơ gan.

Theo thống kê, khoảng 15-30% dân số mắc NAFLD, trong đó 12-40% có thể tiến triển thành NASH. Từ NASH, khoảng 15-25% có thể phát triển thành xơ gan, và trong số này có khoảng 7% tiến triển thành ung thư gan.

5. Triệu Chứng và Dấu Hiệu Lâm Sàng Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Một số người có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu vùng hạ sườn phải hoặc gan to nhẹ.

Men gan thường tăng nhẹ đến vừa phải, nhưng không đặc hiệu. Chính vì vậy, nhiều trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi làm xét nghiệm máu vì nguyên nhân khác.

6. Phương Pháp Chẩn Đoán Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

6.1. Chẩn Đoán Hình Ảnh

• Siêu âm bụng là phương pháp đầu tiên và phổ biến nhất để phát hiện gan nhiễm mỡ. Siêu âm cho phép quan sát độ bóng của gan tăng do mỡ, đồng thời phát hiện các tổn thương khác ở gan và mật.

• Kỹ thuật CAP (Controlled Attenuation Parameter) được thực hiện qua FibroScan giúp đánh giá mức độ tích tụ mỡ gan chính xác hơn.

• Các phương pháp khác như CT scan và MRI cũng có thể sử dụng để đánh giá gan nhiễm mỡ, nhưng ít phổ biến do chi phí và độ phức tạp.

6.2. Đánh Giá Viêm Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu (NASH)

Khó khăn lớn trong chẩn đoán NASH là không thể phân biệt chính xác với gan nhiễm mỡ đơn thuần qua các xét nghiệm và hình ảnh thông thường.

• Sinh thiết gan vẫn là tiêu chuẩn vàng để xác định tình trạng viêm gan và xơ hóa, nhưng đây là thủ thuật xâm lấn, ít được sử dụng rộng rãi.

• Do đó, thường kết hợp nhiều xét nghiệm và đánh giá lâm sàng để ước đoán nguy cơ.

6.3. Đánh Giá Xơ Hóa Gan

Xơ hóa gan là yếu tố tiên lượng quan trọng, giúp đánh giá mức độ nặng của bệnh:

• Các thang điểm đánh giá như NAFLD Fibrosis Score (NFS), FIB-4, ELF, và FibroTest được sử dụng để ước tính mức độ xơ hóa thông qua xét nghiệm máu.

• Siêu âm đàn hồi mô gan (elastography): Kỹ thuật không xâm lấn giúp đo độ cứng của gan, xác định mức độ xơ hóa.

• Khi cần thiết, sinh thiết gan vẫn được tiến hành để đánh giá chính xác.

7. Ai Nên Sàng Lọc Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu?

Người có các dấu hiệu hoặc yếu tố nguy cơ sau nên được sàng lọc:

• Tăng men gan kéo dài không rõ nguyên nhân.

• Béo phì, đặc biệt béo bụng.

• Tiểu đường type 2 hoặc rối loạn chuyển hóa.

• Rối loạn lipid máu.

• Hội chứng chuyển hóa hoặc các bệnh kèm theo.

• Gia đình có tiền sử bệnh gan nhiễm mỡ hoặc xơ gan.

Việc phát hiện sớm giúp can thiệp kịp thời, giảm nguy cơ tiến triển.

8. Điều Trị và Quản Lý Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

8.1. Thay Đổi Lối Sống

Điều trị cơ bản và hiệu quả nhất là thay đổi lối sống:

• Giảm cân: Mục tiêu giảm 7-10% trọng lượng cơ thể giúp giảm mỡ gan, cải thiện chức năng gan.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống chứa nhiều fructose. Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, ưu tiên dầu thực vật (trừ dầu dừa), giảm mỡ động vật.

• Một số loại thực phẩm có thể hỗ trợ giảm mỡ gan như tỏi, rau cần tây, trà xanh, cà chua, bắp chuối.

• Tập luyện thể dục đều đặn, lựa chọn môn thể thao phù hợp và duy trì lâu dài.

8.2. Điều Trị Thuốc

• Đối với bệnh nhân viêm gan nhiễm mỡ (NASH) hoặc có xơ hóa gan mức độ trung bình đến nặng, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa tiến triển.

• Thuốc được lựa chọn dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể và các bệnh kèm theo.

8.3. Theo Dõi Định Kỳ

• Khám chuyên khoa gan định kỳ để theo dõi men gan, mức độ tổn thương gan.

• Đánh giá tiến triển bệnh qua siêu âm, xét nghiệm và kỹ thuật đo đàn hồi gan.

9. Đánh Giá Xơ Hóa Gan Bằng Kỹ Thuật Siêu Âm Đàn Hồi Mô Gan

Kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan (Shear Wave Elastography) là phương pháp hiện đại, không xâm lấn, giúp đo độ cứng của gan một cách chính xác.

• Hệ thống siêu âm LOGIQ S8 sử dụng công nghệ này cung cấp hình ảnh rõ nét và kết quả tin cậy.

• Đánh giá xơ hóa gan giúp xác định giai đoạn bệnh, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

• Đây là kỹ thuật được áp dụng rộng rãi tại các bệnh viện lớn như Vinmec, giúp bệnh nhân không phải chịu các thủ thuật xâm lấn như sinh thiết gan.

10. Tiên Lượng và Phòng Ngừa Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu

Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có thể kiểm soát tốt, hạn chế biến chứng nghiêm trọng.

Phòng ngừa bệnh chủ yếu dựa vào kiểm soát các yếu tố nguy cơ:

• Duy trì cân nặng hợp lý.

• Kiểm soát đường huyết và mỡ máu.

• Thực hiện chế độ ăn lành mạnh và vận động thể chất đều đặn.

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có nguy cơ cao.

11. Kết Luận

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bệnh lý ngày càng phổ biến, liên quan mật thiết đến lối sống và các bệnh chuyển hóa. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu, phương pháp chẩn đoán và điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe.

Thay đổi thói quen sinh hoạt và khám chuyên khoa gan định kỳ là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả, tránh các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan.

 

Giải Độc Gan Bách Nhiên Mộc

Thành phần: 

Bột Kim Ngân Hoa	150mg
Diệp Hạ Châu	300mg
Cà Gai Leo	300mg
Mã Đề	235mg
Quả Dứa Dại	235mg
Rau Má	225mg
Xạ Đen	210mg
Vỏ Vối Rừng	176mg

Công dụng:

• Hỗ trợ giải độc gan, thanh nhiệt, làm mát gan.

• Tăng cường chức năng gan, hỗ trợ bảo vệ gan khỏi các tác nhân độc hại.

• Giảm các triệu chứng: mề đay, mẩn ngứa, vàng da, chán ăn, mệt mỏi do chức năng gan kém.

Liều dùng:

• Ngày uống 2 lần, mỗi lần 3 viên.

*Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. 

 

📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: 78 Mặt Hồ Linh Quang, P. Văn Chương, Q. Đống Đa, Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08

Bách Nhiên Mộc mang sức khỏe và niềm vui đến mọi người dân Việt Nam!