Các bệnh về gan: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Gan là “nhà máy lọc” của cơ thể, đảm nhận hàng trăm chức năng quan trọng. Thế nhưng, cơ quan này lại dễ tổn thương và âm thầm mắc bệnh. Hiểu rõ các bệnh về gan thường gặp sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

1. Gan và vai trò trong cơ thể

Gan là cơ quan lớn nhất trong ổ bụng, nằm ở hạ sườn phải, nặng trung bình từ 1,2 – 1,5kg. Không chỉ đơn thuần là một tuyến tiêu hóa, gan còn được ví như “trung tâm điều hành” của hàng loạt quá trình sống. Mỗi ngày, gan thực hiện hơn 500 chức năng khác nhau, trong đó có những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng:

- Giải độc cho cơ thể:  Gan tiếp nhận và xử lý hầu hết các chất đi vào cơ thể, từ thức ăn, đồ uống đến thuốc men. Những độc tố, hóa chất hay rượu bia đều được gan trung hòa, chuyển hóa và loại bỏ ra ngoài qua mật hoặc thận.

- Chuyển hóa dinh dưỡng: Gan đóng vai trò như “bếp trưởng” trong hệ tiêu hóa:

• Chuyển đổi carbohydrate thành glucose để cung cấp năng lượng.
• Chuyển hóa chất béo, tổng hợp cholesterol và triglyceride.
• Phân giải và tái tạo protein, bao gồm các enzym và hormone cần thiết cho sự sống.

- Dự trữ năng lượng và vitamin:  Khi cơ thể dư thừa glucose, gan chuyển chúng thành glycogen để dự trữ, sẵn sàng cung cấp khi cần. Ngoài ra, gan còn tích trữ vitamin A, D, E, K và các khoáng chất như sắt, đồng – những vi chất quan trọng cho hoạt động của cơ thể.

- Tạo mật hỗ trợ tiêu hóa:  Gan sản xuất mật, được dự trữ trong túi mật, có vai trò nhũ hóa chất béo để cơ thể dễ dàng hấp thu.

- Tạo protein và điều hòa đông máu: Gan tổng hợp nhiều loại protein huyết tương, đặc biệt là albumin và các yếu tố đông máu. Nhờ vậy, máu lưu thông ổn định và cơ thể hạn chế nguy cơ xuất huyết bất thường.

- Điều hòa miễn dịch: Trong gan có nhiều tế bào miễn dịch đặc biệt (Kupffer cells) giúp “lọc” vi khuẩn, virus và độc tố từ máu. Điều này khiến gan trở thành một phần quan trọng trong hệ miễn dịch của con người.

Có thể thấy, gan không chỉ là cơ quan giải độc mà còn là “trung tâm chuyển hóa” và “lá chắn bảo vệ” toàn bộ cơ thể. Chính vì phải làm việc liên tục và chịu nhiều áp lực, gan cũng dễ bị tổn thương và dẫn đến hàng loạt bệnh lý nguy hiểm.

2. Các bệnh về gan thường gặp

2.1. Viêm gan

Viêm gan là tình trạng tế bào gan bị tổn thương, sưng viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau.

2.1.1. Viêm gan virus

• Viêm gan A: lây qua đường ăn uống, thường gặp ở nơi vệ sinh kém. Bệnh cấp tính, ít khi để lại di chứng nhưng gây mệt mỏi, vàng da.
• Viêm gan B: lây qua máu, quan hệ tình dục, từ mẹ sang con. Đây là dạng viêm gan phổ biến nhất và có nguy cơ tiến triển thành xơ gan, ung thư gan.
• Viêm gan C: chủ yếu lây qua đường máu. Nguy hiểm vì thường không có triệu chứng rõ ràng, nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi đã xơ gan.
• Viêm gan D và E: ít phổ biến hơn nhưng vẫn cần lưu ý, đặc biệt là ở người đã mắc viêm gan B hoặc sống trong môi trường thiếu vệ sinh.

2.1.2. Viêm gan do rượu

Rượu bia là kẻ thù số một của gan. Uống nhiều rượu trong thời gian dài khiến tế bào gan bị viêm, hoại tử. Nếu không dừng lại kịp thời, tình trạng này dễ tiến triển thành gan nhiễm mỡ, xơ gan.

2.1.3. Viêm gan do thuốc và độc chất

Một số thuốc (kháng sinh, giảm đau hạ sốt, thuốc chống lao…) hoặc hóa chất độc hại có thể gây độc cho gan. Người tự ý dùng thuốc liều cao, kéo dài thường có nguy cơ cao hơn.

2.1.4. Viêm gan tự miễn

Hệ miễn dịch nhầm lẫn, tấn công chính tế bào gan của cơ thể, gây viêm mạn tính. Bệnh ít gặp nhưng cần điều trị lâu dài bằng thuốc ức chế miễn dịch.

2.2. Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi mỡ tích tụ quá mức trong tế bào gan. Có hai dạng chính:

• Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD).
• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), thường liên quan đến béo phì, tiểu đường, mỡ máu cao.

Ban đầu, gan nhiễm mỡ hầu như không có triệu chứng. Nhưng nếu kéo dài, mỡ gây viêm (NASH/MASH), dần dần dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

Triệu chứng thường gặp: mệt mỏi, chán ăn, đau âm ỉ hạ sườn phải, bụng trướng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ:

• Thừa cân, ít vận động.
• Ăn nhiều đồ chiên rán, nhiều đường.
• Uống rượu bia.
• Bệnh lý kèm theo: tiểu đường, cao huyết áp, mỡ máu.

Gan nhiễm mỡ ở giai đoạn sớm có thể cải thiện nhờ chế độ sinh hoạt lành mạnh. Nếu có thể hãy giảm cân, tập luyện, điều chỉnh chế độ ăn và kiểm soát bệnh nền để cơ thể luôn ở trạng thái sức khỏe tốt nhất.

2.3. Xơ gan

Xơ gan là giai đoạn cuối của nhiều bệnh gan mạn tính, khi các tế bào gan bị phá hủy và thay thế bằng mô sẹo.

Nguyên nhân phổ biến:

• Viêm gan virus (B, C).
• Gan nhiễm mỡ, đặc biệt ở người béo phì.
• Uống rượu kéo dài.
• Một số bệnh di truyền hiếm gặp (Wilson, Hemochromatosis).

Các giai đoạn xơ gan:

• Xơ gan còn bù: gan vẫn hoạt động được, ít triệu chứng.
• Xơ gan mất bù: gan suy yếu, xuất hiện cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan…

Triệu chứng cảnh báo:

• Vàng da, vàng mắt.
• Bụng to do cổ trướng.
• Chân tay phù.
• Dễ bầm tím, chảy máu cam.
• Lú lẫn, rối loạn ý thức (bệnh não gan).

Xơ gan không thể hồi phục hoàn toàn, nhưng phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể làm chậm tiến triển và ngăn biến chứng.

2.4. Ung thư gan

Ung thư gan là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam, thường xuất hiện trên nền xơ gan hoặc viêm gan B, C mạn tính.

Nguyên nhân & yếu tố nguy cơ:

• Viêm gan B, C kéo dài.
• Xơ gan do rượu hoặc gan nhiễm mỡ.
• Ăn phải thực phẩm mốc chứa aflatoxin.
• Tiền sử gia đình mắc ung thư gan.

Triệu chứng giai đoạn đầu thường mờ nhạt: mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhẹ. Khi bệnh tiến triển: đau bụng, vàng da, bụng trướng, sụt cân nhanh, suy kiệt.

Việc tầm soát định kỳ bằng siêu âm, xét nghiệm AFP rất quan trọng với người có yếu tố nguy cơ cao, giúp phát hiện sớm và tăng cơ hội điều trị thành công.

2.5. Một số bệnh gan khác

Ngoài bốn nhóm bệnh phổ biến kể trên, gan còn có thể gặp:

• Áp xe gan: nhiễm trùng gây tụ mủ trong gan, thường do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng (sán lá gan). Triệu chứng: sốt, đau bụng, gan to.
• Suy gan cấp: chức năng gan suy giảm nhanh chóng trong vài ngày, thường do ngộ độc thuốc (như paracetamol liều cao) hoặc viêm gan virus. Đây là tình trạng cấp cứu nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao nếu không ghép gan kịp thời.
• Bệnh gan do rối loạn chuyển hóa: như bệnh Wilson (tích tụ đồng trong gan), Hemochromatosis (tích tụ sắt).

3. Dấu hiệu cảnh báo bệnh gan cần lưu ý

Gan thường “im lặng” trong thời gian dài, chỉ khi tổn thương nặng mới xuất hiện triệu chứng. Những dấu hiệu sau đây cần được quan tâm:

• Vàng da, vàng mắt.
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu.
• Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn.
• Đau tức hạ sườn phải.
• Bụng trướng, phù chân.
• Ngứa da, nổi mẩn, bầm tím dễ dàng.

Nếu gặp những biểu hiện này, bạn nên đi khám sớm để được xét nghiệm men gan, siêu âm hoặc các thăm dò cần thiết.

4. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ chung

• Virus viêm gan B, C: lây truyền qua đường máu, tình dục, từ mẹ sang con.
• Rượu bia: uống thường xuyên gây tổn thương gan không hồi phục.
• Béo phì, tiểu đường, mỡ máu cao: làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, xơ gan.
• Thuốc và hóa chất độc hại: lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, tiếp xúc môi trường ô nhiễm.
• Yếu tố di truyền: một số bệnh lý bẩm sinh ảnh hưởng đến gan.

5. Kết luận

Gan là cơ quan thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng, đảm nhận hàng trăm chức năng để duy trì sự sống. Tuy nhiên, những tổn thương ở gan thường diễn ra âm thầm, chỉ khi bệnh nặng mới biểu hiện rõ. Chủ động tìm hiểu về các bệnh về gan, nhận diện sớm triệu chứng và duy trì lối sống lành mạnh chính là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.

Giải độc gan Bách Nhiên Mộc

Thành phần

Trong mỗi viên có chứa: 144,4mg cao khô chiết xuất từ hỗn hợp nguyên liệu:
- Bột Kim ngân hoa: 150mg
- Diệp hạ châu : 300mg
- Cà gai leo : 300mg
- Mã đề : 235mg
- Quả dứa dại : 235mg
- Rau má : 225mg
- Xạ đen : 210mg
- Vỏ Vối rừng : 176mg

Công dụng:

Hỗ trợ giải độc gan, mát gan, tăng cường chức năng gan. Hỗ trợ giảm triệu chứng: mề đay, mẩn ngứa, vàng da, chán ăn, mệt mỏi do chức năng gan kém.

Đối tượng sử dụng:

Người uống rượu bia, thuốc có hại cho gan. Người có các triệu chứng: mề đay, mẩn ngứa, vàng da, chán ăn do chức năng gan kém.

Cách dùng:

Ngày uống 2 lần, mỗi lần 3 viên.

Lưu ý:

• Không sử dụng cho phụ nữ có thai, người mẫn cảm, kiêng kỵ với bất kỳ thành phần nào của sản phẩm. Người già thận kém, đái đêm nhiều không nên dùng. Người đang dùng thuốc tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ trước khi dùng.
• Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
• Bảo quản: Để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, nhiệt độ dưới 30°C. Để xa tầm tay trẻ em.

 

📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: 78 Mặt Hồ Linh Quang, P. Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08

Bách Nhiên Mộc mang sức khỏe và niềm vui đến mọi người dân Việt Nam!