Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa là tình trạng mỡ tích tụ bất thường trong gan không do rượu, liên quan đến béo phì, tiểu đường và lối sống thiếu lành mạnh. Đây là căn bệnh âm thầm nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

1. Hiểu Rõ Về Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa, trước đây được biết đến với tên gọi NAFLD (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease), hiện nay được gọi là MASLD (Metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease). Đây là tình trạng tích tụ mỡ trong gan không liên quan đến việc tiêu thụ rượu, mà chủ yếu do các yếu tố chuyển hóa như béo phì, tiểu đường type 2, rối loạn lipid máu và lối sống không lành mạnh.

Theo các nghiên cứu, MASLD ảnh hưởng đến khoảng 25% dân số toàn cầu và đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Điều đáng lo ngại là bệnh không chỉ xuất hiện ở người lớn tuổi mà còn ở người trẻ, thậm chí thanh thiếu niên.

2. Nguyên Nhân và Cơ Chế Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Nguyên Nhân Chính

• Rối loạn chuyển hóa lipid: Chất béo, đặc biệt là triglyceride, không được gan xử lý hiệu quả, dẫn đến tích tụ bất thường trong tế bào gan.

• Kháng insulin: Tình trạng này khiến tế bào không đáp ứng tốt với insulin, làm tăng lượng đường và mỡ trong máu, cuối cùng tích tụ ở gan.

• Viêm mạn tính và stress oxy hóa: Các yếu tố này làm tổn thương tế bào gan, thúc đẩy bệnh tiến triển từ gan nhiễm mỡ đơn thuần sang viêm gan nhiễm mỡ hoặc xơ gan.

• Chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vận động, béo phì: Những yếu tố này làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn chuyển hóa, tạo thành vòng xoắn bệnh lý khó kiểm soát nếu không can thiệp kịp thời.

Cơ Chế Bệnh Sinh

Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa xảy ra khi quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể bị rối loạn, dẫn đến tích tụ mỡ trong tế bào gan. Kháng insulin đóng vai trò trung tâm trong hội chứng chuyển hóa, khiến tế bào không đáp ứng tốt với insulin, làm tăng lượng đường và mỡ trong máu, cuối cùng tích tụ ở gan. Viêm mạn tính và stress oxy hóa làm tổn thương tế bào gan, thúc đẩy bệnh tiến triển từ gan nhiễm mỡ đơn thuần sang viêm gan nhiễm mỡ hoặc xơ gan.

3. Đối Tượng Có Nguy Cơ Cao Mắc Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Người thừa cân, béo phì: Đặc biệt là những người có mỡ nội tạng tích tụ quanh bụng, làm tăng áp lực lên gan.

• Bệnh nhân tiểu đường type 2: Kháng insulin làm tăng tích tụ chất béo trong gan.

• Người có rối loạn mỡ máu: Cholesterol cao hoặc triglyceride tăng làm gia tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.

• Người ít vận động, ăn nhiều thức ăn nhanh: Chế độ ăn giàu đường, chất béo bão hòa và ít rau xanh góp phần làm gan “quá tải”.

Ngoài ra, các yếu tố như tuổi tác, giới tính (nam giới có nguy cơ cao hơn), di truyền và các bệnh lý như hội chứng buồng trứng đa nang cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

4. Dấu Hiệu Nhận Biết Sớm Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Một trong những thách thức lớn của gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa là bệnh thường “âm thầm” trong giai đoạn đầu, không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi làm xét nghiệm máu hoặc siêu âm gan trong các đợt kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể xuất hiện khi bệnh tiến triển, bao gồm:

• Mệt mỏi kéo dài: Cảm giác uể oải, thiếu năng lượng không rõ nguyên nhân.

• Tức nhẹ vùng hạ sườn phải: Vùng gan có thể hơi khó chịu, đặc biệt sau khi ăn nhiều chất béo.

• Đầy bụng, khó tiêu: Do gan hoạt động kém hiệu quả trong việc xử lý chất béo.

• Vàng da, vàng mắt: Xuất hiện trong giai đoạn tiến triển nặng hơn.

• Sưng phù chân, bụng: Do chức năng gan suy giảm nghiêm trọng.
  
  

5. Các Giai Đoạn Tiến Triển Của Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa tiến triển qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn 1 – Gan nhiễm mỡ đơn thuần (Simple Steatosis): Tích tụ mỡ trong gan nhưng chưa gây viêm hay tổn thương tế bào gan.

• Giai đoạn 2 – Viêm gan nhiễm mỡ (MASH): Tình trạng viêm mạn tính trong gan, gây tổn thương tế bào gan.

• Giai đoạn 3 – Xơ gan: Mô gan bị thay thế bởi sẹo, làm suy giảm chức năng gan, có thể dẫn đến suy gan.

• Giai đoạn 4 – Ung thư gan: Một số trường hợp xơ gan tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).

Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời có thể ngăn chặn tiến triển của bệnh và phục hồi chức năng gan.

6. Biến Chứng Nguy Hiểm của Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Nếu không được kiểm soát, gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, cụ thể:

• Viêm gan nhiễm mỡ (MASH): Tình trạng viêm mạn tính trong gan, gây tổn thương tế bào gan.

• Xơ gan: Mô gan bị thay thế bởi sẹo, làm suy giảm chức năng gan, có thể dẫn đến suy gan.

• Ung thư gan: Một số trường hợp xơ gan tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).

• Bệnh tim mạch và đột quỵ: Gan nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, cao huyết áp, và các vấn đề tim mạch khác.

Theo thống kê, khoảng 20–30% bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ và 10% trong số đó có nguy cơ xơ gan nếu không điều trị. Những con số này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc can thiệp sớm.

7. Phương Pháp Chẩn Đoán Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Việc chẩn đoán gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Đo men gan (ALT, AST), lipid máu, đường huyết để đánh giá chức năng gan và các yếu tố chuyển hóa.

• Siêu âm gan: Phát hiện hình ảnh gan sáng, cho thấy sự tích tụ mỡ.

• FibroScan: Đánh giá độ xơ hóa gan, giúp phát hiện sớm tổn thương gan.

• Sinh thiết gan: Được chỉ định trong một số trường hợp để xác định mức độ tổn thương gan.

Việc phát hiện sớm qua kiểm tra định kỳ là cách tốt nhất để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn.

8. Các Phương Pháp Điều Trị Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Điều trị MASLD cần tiếp cận toàn diện, bao gồm thay đổi lối sống, kiểm soát yếu tố chuyển hóa và sử dụng thuốc (khi cần thiết).

8.1. Thay đổi lối sống

• Giảm cân hợp lý: Giảm 7–10% cân nặng có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng gan nhiễm mỡ và men gan.

• Tăng cường vận động: Ít nhất 150 phút tập thể dục mỗi tuần, ưu tiên các bài tập aerobic và rèn luyện sức bền.

• Chế độ ăn uống khoa học:

• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, chất béo bão hòa.

• Ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, cá béo (omega-3), ngũ cốc nguyên cám.

• Giảm đường tinh luyện và thực phẩm có chỉ số đường huyết cao.

8.2. Kiểm soát các bệnh lý đi kèm

• Tiểu đường type 2: Dùng thuốc hạ đường huyết theo chỉ định.

• Tăng huyết áp: Theo dõi và điều trị ổn định.

• Rối loạn lipid máu: Có thể sử dụng statin, fibrate nếu cần.

8.3. Sử dụng thuốc hỗ trợ gan

Hiện chưa có thuốc đặc trị MASLD được phê duyệt chính thức, nhưng một số thuốc hỗ trợ đang được sử dụng như:

• Vitamin E (liều 800 IU/ngày): giúp giảm viêm gan ở một số bệnh nhân không tiểu đường.

• Pioglitazone: cho bệnh nhân tiểu đường type 2 hoặc đề kháng insulin, nhưng cần cân nhắc nguy cơ tăng cân.

• Các thuốc mới đang được nghiên cứu: Obeticholic acid, Resmetirom, Aramchol…

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc bổ gan không rõ nguồn gốc vì có thể gây hại thêm cho gan.

9. Vai Trò Của Y Học Cổ Truyền và Dinh Dưỡng Hỗ Trợ

Trong bối cảnh điều trị bệnh mạn tính như MASLD, y học cổ truyền có thể đóng vai trò hỗ trợ tích cực, giúp điều hòa tạng phủ, tăng cường chuyển hóa và giải độc gan.

• Một số bài thuốc thường dùng:

• Nhân trần, diệp hạ châu, cà gai leo, atiso – có tác dụng mát gan, lợi mật, giảm men gan.

• Sơn tra, thảo quyết minh – giúp tiêu thực, giảm mỡ máu.

• Châm cứu - xoa bóp: Có thể hỗ trợ cải thiện tiêu hóa, giảm cảm giác đầy trướng.

Tuy nhiên, cần phối hợp chặt chẽ giữa y học hiện đại và cổ truyền, và nên điều trị dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc chuyên môn.

10. Phòng Ngừa Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Do Rối Loạn Chuyển Hóa

Phòng bệnh hơn chữa bệnh – điều này đặc biệt đúng với MASLD. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Duy trì cân nặng lý tưởng và vòng eo trong giới hạn cho phép.

• Ăn uống điều độ, ưu tiên thực phẩm tự nhiên, ít chế biến.

• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày, kể cả đi bộ nhanh, yoga, bơi lội…

• Khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1–2 lần/năm để phát hiện sớm bất thường ở gan.

• Không sử dụng rượu bia quá mức, hạn chế stress – vì cả hai đều ảnh hưởng xấu đến gan.

11. Kết Luận

Gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa (MASLD) đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Bệnh tiến triển âm thầm nhưng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, tin tốt là MASLD hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện bằng những thay đổi đơn giản nhưng kiên trì trong lối sống. Việc kết hợp giữa y học hiện đại và cổ truyền, cùng sự chủ động của người bệnh trong việc ăn uống, vận động và theo dõi sức khỏe, chính là “chìa khóa” để giữ lá gan khỏe mạnh lâu dài.

 

Giải Độc Gan Bách Nhiên Mộc

Thành phần: 

Bột Kim Ngân Hoa	150mg
Diệp Hạ Châu	300mg
Cà Gai Leo	300mg
Mã Đề	235mg
Quả Dứa Dại	235mg
Rau Má	225mg
Xạ Đen	210mg
Vỏ Vối Rừng	176mg

Công dụng:

• Hỗ trợ giải độc gan, thanh nhiệt, làm mát gan.

• Tăng cường chức năng gan, hỗ trợ bảo vệ gan khỏi các tác nhân độc hại.

• Giảm các triệu chứng: mề đay, mẩn ngứa, vàng da, chán ăn, mệt mỏi do chức năng gan kém.

Liều dùng:

• Ngày uống 2 lần, mỗi lần 3 viên.

*Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. 

 

📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: 78 Mặt Hồ Linh Quang, P. Văn Chương, Q. Đống Đa, Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08

Bách Nhiên Mộc mang sức khỏe và niềm vui đến mọi người dân Việt Nam!