Sỏi Thận: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Chẩn Đoán Và Điều Trị Hiệu Quả

Sỏi thận là một trong những bệnh lý đường tiết niệu phổ biến, có thể gây đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện sớm. Bệnh xảy ra khi các khoáng chất và muối tích tụ trong thận, tạo thành khối rắn. Tùy thuộc vào kích thước và vị trí, sỏi thận có thể gây ra các triệu chứng khác nhau, từ âm thầm đến dữ dội. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa sỏi thận dựa trên thông tin khoa học đáng tin cậy.

1.Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là các khối rắn hình thành bên trong thận từ khoáng chất và muối trong nước tiểu. Khi nước tiểu chứa quá nhiều chất tạo sỏi hoặc thiếu các chất chống kết tinh, các tinh thể kết hợp lại và lớn dần thành sỏi. Sỏi thận có nhiều loại, bao gồm sỏi canxi, sỏi axit uric, sỏi struvite và sỏi cystine.

Triệu chứng thường gặp là đau lưng, hông, bụng dưới, tiểu ra máu, buồn nôn, nôn và tiểu nhiều lần. Nguyên nhân hình thành sỏi thận gồm thiếu nước, chế độ ăn nhiều muối hoặc oxalat, rối loạn chuyển hóa, bệnh lý thận mạn và yếu tố di truyền. Tùy vào kích thước và vị trí, sỏi thận có thể được xử lý bằng thay đổi lối sống, thuốc hoặc các phương pháp y tế như tán sỏi và phẫu thuật.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây sỏi thận

Dưới đây là các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ có thể gây sỏi thận. Hãy theo dõi cẩn thận từng chi tiết để dự đoán được nguy cơ mắc bệnh cũng như biết cách phòng ngừa hiệu quả.

2.1. Thiếu nước — yếu tố đơn độc quan trọng nhất

• Cơ chế: Uống ít nước → lượng nước tiểu giảm → nước tiểu cô đặc → tăng bão hòa các muối gây kết tinh. Tốc độ dòng nước tiểu thấp cũng tạo điều kiện cho tinh thể lắng đọng trên niêm mạc.
• Ý nghĩa lâm sàng: Tăng lượng nước uống được coi là biện pháp phòng ngừa cơ bản nhất cho hầu hết bệnh nhân sỏi thận.

2.2. Hypercalciuria (tăng calci niệu) — yếu tố phổ biến ở bệnh nhân sỏi canxi

Thống kê: Khoảng 80% sỏi thận có thành phần canxi (chủ yếu canxi oxalat ~70%, canxi phosphate ~10%). Hypercalciuria là bất thường nước tiểu phổ biến nhất ở người hay bị sỏi.

Cơ chế phát sinh:

• Tăng hấp thu ruột (absorptive hypercalciuria) — ăn nhiều canxi hay rối loạn hấp thu.
• Tăng hủy xương (bone resorption) — bệnh lý xương hoặc mất xương tăng phóng thích canxi.
• Giảm tái hấp thu thận (renal hypercalciuria) — rối loạn tái hấp thu ống thận dẫn đến lượng canxi bài tiết cao.
• Hormone (PTH), vitamin D (1,25-dihydroxyvitamin D), CaSR và FGF23 đều tham gia điều hòa cân bằng canxi; biến đổi ở các điểm này có thể gây tăng canxi niệu.
  

• Lâm sàng: Cần xét đến nguyên nhân thứ phát như cường cận giáp (primary hyperparathyroidism), đột biến gen điều phối VDR/FGF23 nếu gặp sỏi tái phát.

2.3. Tăng oxalat niệu (hyperoxaluria) — nguyên nhân chủ yếu của sỏi canxi oxalat

• Nguồn oxalat: từ chế độ ăn (rau cải bó xôi, socola, hạt…), từ chuyển hóa nội sinh (primary hyperoxaluria) hoặc do rối loạn đường ruột (enteric hyperoxaluria).
• Enteric hyperoxaluria: sau cắt bỏ ruột, bệnh lý tiêu mỡ, hoặc phẫu thuật đường tiêu hóa khiến canxi trong lòng ruột bị kết dính với axit béo không hấp thu — làm tăng oxalat tự do và hấp thu qua đại tràng → tăng oxalat niệu và nguy cơ sỏi.

2.4. Hypocitraturia (thiếu citrate niệu) — mất chất ức chế kết tinh

• Vai trò citrate: Citrate tạo phức với canxi, giảm hoạt tính canxi tự do và ức chế hình thành tinh thể.
• Nguyên nhân giảm citrate: toan chuyển hóa mạn, hạ kali, chế độ ăn ít rau quả. Hypocitraturia làm tăng cơ hội kết tinh canxi trong nước tiểu.

2.5. Chế độ ăn nhiều protein động vật và muối

• Protein động vật: chuyển hóa tạo acid cố định, tăng oxalat và uric acid, làm giảm pH nước tiểu — thuận lợi cho sỏi axit uric và thúc đẩy nucleation canxi-oxalat.
• Chế độ nhiều muối: làm giảm tái hấp thu calci ở ống thận → tăng calci niệu; giảm muối là một phần trong can thiệp dinh dưỡng để giảm nguy cơ sỏi. 

2.6. Uric acid stones và môi trường nước tiểu acid

• Cơ chế: Nước tiểu acid (pH thấp) làm acid uric ít tan → kết tinh hình thành sỏi uric; thường gặp ở người có hội chứng chuyển hóa, tiểu đường, người mất nước. Xét nghiệm pH và nồng độ urate là cần thiết khi nghi ngờ sỏi uric.

2.7. Nhiễm trùng tiết niệu mạn và sỏi struvite

• Một số vi khuẩn phân giải urease (như Proteus) làm urine kiềm và tạo điều kiện cho sỏi struvite (magnesium ammonium phosphate) — thường phát triển nhanh và có thể tạo sỏi “san hô” lớn.

2.8. Nguyên nhân di truyền và rối loạn chuyển hoá hiếm gặp

• Primary hyperoxaluria: nhóm bệnh di truyền làm tăng sản xuất oxalat nội sinh (urine oxalate rất cao).
• Cystinuria: rối loạn hấp thu amino acid cystine → sỏi cystine kháng điều trị và dễ tái phát. Các trường hợp này cần xét nghiệm chuyên sâu và tư vấn di truyền. 

2.9. Thuốc và yếu tố khác

• Một số thuốc hoặc bổ sung (ví dụ: lợi tiểu, nhiều vitamin C, thuốc chứa kẽm/áp dụng canxi không hợp lý) có thể làm tăng nguy cơ sỏi. Ngoài ra, môi trường nóng, công việc ra nhiều mồ hôi làm tăng mất nước và tăng nguy cơ sỏi.

3. Triệu chứng 

Triệu chứng sỏi thận phụ thuộc vào kích thước và vị trí sỏi:

• Đau quặn thận: Cơn đau dữ dội ở lưng, lan xuống bụng dưới hoặc bẹn.
• Tiểu máu: Nước tiểu có màu hồng, đỏ hoặc nâu.
• Tiểu rắt, tiểu buốt: Khi sỏi di chuyển xuống niệu quản.
• Buồn nôn, nôn mửa: Do phản xạ đau hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu.
• Sốt, ớn lạnh: Khi có nhiễm trùng đường tiết niệu đi kèm.

4. Các phương pháp chẩn đoán sỏi thận 

Để xác định sỏi thận, bác sĩ thường sử dụng:

• Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra sự hiện diện của tinh thể, máu, nhiễm trùng.
• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ canxi, axit uric.
• Hình ảnh học: Siêu âm, X-quang, CT scan để xác định kích thước, vị trí và số lượng sỏi.
• Phân tích sỏi: Nếu sỏi được đào thải ra ngoài, bác sĩ sẽ kiểm tra thành phần để dự đoán nguyên nhân và phòng ngừa tái phát.

5. Kết luận

Sỏi thận là bệnh lý đường tiết niệu phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Việc duy trì chế độ ăn uống khoa học, uống đủ nước và thăm khám định kỳ là chìa khóa bảo vệ sức khỏe thận của bạn. Nếu nghi ngờ có dấu hiệu sỏi thận, hãy tìm đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Bổ Thận  Bách Nhiên Mộc:

Thành phần

Công dụng 

Hỗ trợ bổ thận, tráng dương. Cải thiện sinh lý nam giới. Giảm các triệu chứng đau lưng, mỏi gối, sinh lý yếu do thận kém

Đối tượng

Nam giới bị suy giảm sinh lý

Người bị thận yếu, suy giảm chức năng thận

Liều dùng

Uống 2 viên/lần, 2 lần/ngày

Lưu ý

Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh

 Bổ thận Bách Nhiên Mộc là lựa chọn đáng tin cậy cho nam giới muốn cải thiện sinh lý và sức khỏe thận. Với thành phần thảo dược tự nhiên, sản xuất theo tiêu chuẩn GMP, ISO 22000, sản phẩm đảm bảo chất lượng và an toàn. Nếu bạn tìm kiếm giải pháp bổ thận, tráng dương hiệu quả, Bổ thận Bách Nhiên Mộc chính là sự lựa chọn phù hợp.

--------------------------------------
Bách Nhiên Mộc - Thương hiệu thảo dược thiên nhiên vì sức khỏe cộng đồng!
📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
🛒 Shopee: https://shopee.vn/shop/1576722813
🛒 Droppii: https://droppii.vn/thuong-hieu/bach-nhien-moc/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: 78 Mặt hồ Linh Quang, Phường  Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Quận Đống Đa, TP Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08

Bách Nhiên Mộc - Thương hiệu thảo dược thiên nhiên vì sức khoẻ cộng đồng!