Nguyên nhân gây viêm gan B: Con đường lây nhiễm và cách phòng ngừa hiệu quả

Viêm gan B là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và nguy hiểm nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Nguyên nhân gây viêm gan B chủ yếu xuất phát từ virus HBV với nhiều con đường lây truyền khác nhau. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp mỗi người có biện pháp phòng ngừa kịp thời và bảo vệ sức khỏe gan.

1. Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, tấn công trực tiếp vào gan. Khi virus xâm nhập, hệ miễn dịch cơ thể phản ứng lại, dẫn đến tình trạng viêm gan. Có hai dạng bệnh chính:

• Viêm gan B cấp tính: xảy ra trong 6 tháng đầu sau khi nhiễm virus. Nhiều người có thể hồi phục hoàn toàn nhờ hệ miễn dịch tiêu diệt được virus.
• Viêm gan B mạn tính: virus tồn tại lâu dài trong cơ thể, gây tổn thương gan kéo dài, từ đó dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

Điểm đáng sợ của bệnh là đa số người nhiễm không có triệu chứng rõ ràng. Họ vẫn sinh hoạt, làm việc bình thường nhưng đồng thời có thể lây truyền virus cho người khác mà không hay biết.

2. Nguyên nhân trực tiếp gây viêm gan B

Nguyên nhân duy nhất gây bệnh viêm gan B chính là virus HBV. Đây là loại virus có cấu trúc bền vững, có thể tồn tại trong máu, dịch cơ thể và ngoài môi trường nhiều ngày. HBV lây truyền chủ yếu qua 3 con đường sau:

2.1. Lây qua đường máu

• Truyền máu và chế phẩm từ máu: Trước khi có kỹ thuật sàng lọc, truyền máu là nguyên nhân phổ biến gây lây HBV. Ngày nay nguy cơ này giảm đáng kể nhưng vẫn tồn tại ở những nơi không đảm bảo quy trình.
• Dùng chung kim tiêm: Đặc biệt trong nhóm người tiêm chích ma túy, nguy cơ lây nhiễm rất cao.
• Thủ thuật y tế, nha khoa, làm đẹp: Dụng cụ không được vô trùng có thể trở thành nguồn lây. Các cơ sở xăm hình, xỏ khuyên không đảm bảo vệ sinh cũng tiềm ẩn rủi ro.

Virus HBV có thể tồn tại ngoài cơ thể tới 7 ngày và vẫn giữ khả năng lây nhiễm, chỉ cần một lượng máu rất nhỏ cũng đủ truyền bệnh.

2.2. Lây qua đường tình dục

HBV hiện diện trong tinh dịch, dịch âm đạo và có thể lây truyền khi quan hệ tình dục không an toàn. Hình thức quan hệ bằng đường hậu môn hoặc miệng với người mang virus cũng có nguy cơ cao hơn do dễ gây tổn thương niêm mạc.

Theo nghiên cứu, tỷ lệ lây HBV qua tình dục cao gấp 50–100 lần so với HIV. Đây là nguyên nhân thường gặp ở người trưởng thành mắc viêm gan B.

2.3 Lây từ mẹ sang con

Đây là nguyên nhân quan trọng tại Việt Nam, nơi tỷ lệ phụ nữ mang virus HBV còn khá cao. Khi mang thai, mẹ có thể truyền virus cho con trong quá trình chuyển dạ hoặc sau sinh. Nếu không có biện pháp phòng ngừa, có đến 90% trẻ sơ sinh bị nhiễm HBV từ mẹ sẽ chuyển sang viêm gan B mạn tính, gánh theo nguy cơ biến chứng suốt đời.

Lưu ý: Virus HBV không lây qua ăn uống, ôm hôn, dùng chung chén bát, bắt tay hay ho/hắt hơi. Đây là hiểu lầm phổ biến khiến nhiều người kỳ thị bệnh nhân.

3. Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng nhiễm HBV

Không phải ai tiếp xúc với virus HBV cũng đều mắc bệnh, nhưng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm:

• Sống cùng hoặc tiếp xúc gần gũi với người mang HBV.
• Nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với máu, kim tiêm.
• Người tiêm chích ma túy, dùng chung bơm kim.
• Người có nhiều bạn tình, quan hệ không an toàn.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu: bệnh nhân HIV/AIDS, ung thư, ghép tạng.
• Người chạy thận nhân tạo lâu dài.
• Người sống tại khu vực lưu hành cao như Việt Nam, Trung Quốc, châu Phi.

Thực tế, tại các nước châu Á, nhiều người mắc viêm gan B từ nhỏ do lây truyền dọc (từ mẹ sang con) hoặc trong môi trường sinh hoạt chung có nhiều yếu tố nguy cơ.

4. Hậu quả từ nguyên nhân gây viêm gan B

Khi đã nhiễm HBV, cơ thể có thể đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng:

4.1 Ngắn hạn

• Viêm gan cấp tính với triệu chứng sốt, mệt mỏi, chán ăn, vàng da, vàng mắt.
• Một số ít trường hợp diễn tiến nặng thành viêm gan tối cấp, có thể gây tử vong nhanh chóng.

4.2 Dài hạn

• Viêm gan mạn tính: virus tồn tại trong cơ thể nhiều năm, âm thầm hủy hoại gan.
• Xơ gan: gan bị sẹo hóa, mất chức năng, dẫn đến cổ trướng, suy gan.
• Ung thư gan: khoảng 60–80% ca ung thư gan tại Việt Nam có liên quan đến HBV.

Theo GLOBOCAN 2022, ung thư gan là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nước ta, phần lớn xuất phát từ viêm gan B mạn tính.

5. Phòng ngừa viêm gan B từ nguyên nhân gốc rễ

Hiện chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn viêm gan B, nhưng việc phòng ngừa thì hoàn toàn khả thi.

5.1 Tiêm vắc-xin phòng ngừa

• Trẻ sơ sinh: WHO khuyến cáo tiêm mũi vắc-xin viêm gan B đầu tiên trong vòng 24 giờ sau sinh, sau đó hoàn tất đủ phác đồ 3–4 mũi.
• Người lớn: Nếu chưa tiêm hoặc chưa có kháng thể, nên chủ động tiêm đủ liều.
• Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, tạo miễn dịch lâu dài.

5.2 Quan hệ tình dục an toàn

• Luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ.
• Chung thủy một vợ một chồng, hạn chế số lượng bạn tình.
• Xét nghiệm HBV trước khi kết hôn hoặc sinh con.

5.3 Đảm bảo an toàn trong y tế và sinh hoạt

• Không dùng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
• Lựa chọn cơ sở y tế, nha khoa, thẩm mỹ uy tín.
• Nhân viên y tế cần tuân thủ quy trình an toàn, đeo găng và xử lý kim tiêm đúng cách.

5.4 Phòng ngừa lây truyền mẹ - con

• Tất cả phụ nữ mang thai cần xét nghiệm HBsAg.
• Nếu dương tính, trẻ sơ sinh cần tiêm vắc-xin và Globulin miễn dịch (HBIG) trong vòng 12–24 giờ sau sinh.
• Việc này giúp giảm nguy cơ lây truyền từ mẹ xuống dưới 5%.

6. Thực trạng viêm gan B tại Việt Nam

Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ nhiễm HBV cao. Theo Bộ Y tế:

• Khoảng 10–20% dân số mang virus HBV.
• Mỗi năm có hàng chục nghìn ca tử vong liên quan đến biến chứng viêm gan B, đặc biệt là ung thư gan.
• Nguyên nhân phổ biến nhất vẫn là lây từ mẹ sang con và lây qua quan hệ tình dục không an toàn.

Những con số này cho thấy, ngoài việc cá nhân chủ động phòng ngừa, xã hội cần đẩy mạnh các chương trình tiêm chủng, truyền thông và tầm soát để giảm tỷ lệ nhiễm mới.

7. Kết luận

Viêm gan B có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện và phòng ngừa sớm. Bằng cách tiêm vắc-xin, duy trì lối sống lành mạnh và tránh các yếu tố nguy cơ, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ lá gan. Chủ động phòng ngừa chính là chìa khóa để giảm gánh nặng bệnh tật do viêm gan B gây ra.

Giải độc gan Bách Nhiên Mộc

Thành phần

Trong mỗi viên có chứa: 144,4mg cao khô chiết xuất từ hỗn hợp nguyên liệu:
- Bột Kim ngân hoa: 150mg
- Diệp hạ châu : 300mg
- Cà gai leo : 300mg
- Mã đề : 235mg
- Quả dứa dại : 235mg
- Rau má : 225mg
- Xạ đen : 210mg
- Vỏ Vối rừng : 176mg

Công dụng:

Hỗ trợ giải độc gan, mát gan, tăng cường chức năng gan. Hỗ trợ giảm triệu chứng: mề đay, mẩn ngứa, vàng da, chán ăn, mệt mỏi do chức năng gan kém.

Đối tượng sử dụng:

Người uống rượu bia, thuốc có hại cho gan. Người có các triệu chứng: mề đay, mẩn ngứa, vàng da, chán ăn do chức năng gan kém.

Cách dùng:

Ngày uống 2 lần, mỗi lần 3 viên.

Lưu ý:

• Không sử dụng cho phụ nữ có thai, người mẫn cảm, kiêng kỵ với bất kỳ thành phần nào của sản phẩm. Người già thận kém, đái đêm nhiều không nên dùng. Người đang dùng thuốc tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ trước khi dùng.
• Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
• Bảo quản: Để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, nhiệt độ dưới 30°C. Để xa tầm tay trẻ em.

📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: 78 Mặt Hồ Linh Quang, P. Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08

Bách Nhiên Mộc mang sức khỏe và niềm vui đến mọi người dân Việt Nam!