Đái tháo đường biến chứng suy thận là một hậu quả nghiêm trọng nếu bệnh không được kiểm soát tốt. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp làm chậm tiến triển bệnh thận, bảo vệ chức năng sống còn của cơ thể và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

 

1. Nhiễm toan ceton do đái tháo đường là gì?

Nhiễm toan ceton là một biến chứng cấp tính, nguy hiểm của bệnh đái tháo đường, đặc biệt phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường typ 1. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể không đủ insulin để chuyển hóa glucose thành năng lượng, buộc phải sử dụng mỡ làm nhiên liệu thay thế. Quá trình phân giải mỡ sinh ra các hợp chất gọi là ceton, tích tụ trong máu và làm tăng tính toan (acid), dẫn đến nhiễm toan chuyển hóa.

Đây là một cấp cứu nội khoa nghiêm trọng, nếu không điều trị kịp thời có thể gây hôn mê, tổn thương não, phù não và tử vong.

2. Triệu chứng nhiễm toan ceton

Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo nhiễm toan ceton mà người bệnh và người thân cần đặc biệt lưu ý:

• Khát nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhanh.

• Mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, cảm giác kiệt sức kéo dài.

• Buồn nôn, nôn, đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội.

• Thở nhanh, sâu và khó khăn (thở kiểu Kussmaul), hơi thở có mùi trái cây lên men (mùi ceton).

• Ý thức lơ mơ, khó tập trung, thậm chí hôn mê.

• Da khô, môi khô, mắt trũng, dấu hiệu mất nước nặng.

• Đường huyết tăng cao > 13,9 mmol/L (250 mg/dL).

• Ceton trong nước tiểu hoặc máu dương tính.

Nếu xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng trên cùng với lượng đường huyết cao kéo dài, người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.

3. Nguyên nhân gây nhiễm toan ceton do đái tháo đường

Có nhiều yếu tố khởi phát nhiễm toan ceton ở bệnh nhân tiểu đường, bao gồm:

3.1 Thiếu hụt insulin

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Có thể do người bệnh:

• Không dùng đúng liều insulin,

• Ngừng điều trị,

• Gặp sai sót kỹ thuật khi tiêm.

3.2 Nhiễm trùng, bệnh lý cấp tính

Các tình trạng như viêm phổi, nhiễm trùng tiết niệu, viêm tụy, viêm ruột thừa… kích hoạt phản ứng stress, khiến cơ thể tăng tiết hormone đối kháng insulin (như cortisol, glucagon), làm trầm trọng thêm tình trạng nhiễm toan.

3.3 Các yếu tố khác

• Phẫu thuật, chấn thương, đột quỵ, nhồi máu cơ tim,

• Dùng thuốc không đúng: corticosteroid, thuốc lợi tiểu,

• Sử dụng rượu, ma túy,

• Căng thẳng tâm lý kéo dài,

• Rối loạn nội tiết như cường giáp, u tuyến thượng thận.

4. Chẩn đoán nhiễm toan ceton

Việc chẩn đoán nhiễm toan ceton dựa trên kết hợp lâm sàng và cận lâm sàng, bao gồm:

• Đánh giá triệu chứng: Khát nước, tiểu nhiều, hơi thở mùi ceton, dấu hiệu mất nước, lơ mơ...

• Đo đường huyết: > 250 mg/dL.

• Đo ceton trong máu hoặc nước tiểu: Dương tính.

• Khí máu động mạch: pH máu giảm < 7.3, bicarbonate < 18 mmol/L.

• Điện giải đồ: Kiểm tra natri, kali, clorua để đánh giá mất điện giải.

• Các xét nghiệm khác: Tổng phân tích nước tiểu, điện tâm đồ, X-quang ngực nếu nghi ngờ nhiễm trùng phổi.

Cần phân biệt với các nguyên nhân gây đau bụng cấp, rối loạn ý thức hoặc tụt huyết áp khác.

5. Nguyên tắc điều trị nhiễm toan ceton

Điều trị nhiễm toan ceton là một quy trình phức tạp, đòi hỏi thực hiện tại các cơ sở y tế có chuyên môn. Mục tiêu chính là:

5.1 Bù insulin bị thiếu

• Sử dụng insulin tác dụng nhanh (Regular insulin), thường tiêm tĩnh mạch hoặc truyền liên tục.

• Liều ban đầu: 0,1 đơn vị/kg bolus tĩnh mạch, sau đó truyền 0,1 đơn vị/kg/giờ.

5.2 Bồi phụ dịch

• Truyền dung dịch muối 0,9% (NaCl) để phục hồi thể tích tuần hoàn.

• Trong giờ đầu: ít nhất 1 lít, sau đó 300–500 ml/giờ tùy tình trạng mất nước.

5.3 Bổ sung kali

• Mất kali là biến chứng thường gặp do nôn và tiểu nhiều.

• Nếu kali < 5,5 mmol/L và bệnh nhân không vô niệu: bắt đầu bù kali song song với truyền insulin.

5.4 Điều chỉnh toan kiềm

• Bằng chính quá trình bù insulin và dịch.

• Trường hợp nhiễm toan nặng (pH < 6,9) có thể cân nhắc truyền bicarbonate.

5.5 Điều trị nguyên nhân khởi phát

• Kháng sinh nếu có nhiễm trùng,

• Điều chỉnh thuốc hoặc điều trị bệnh nội tiết đi kèm.

6. Cách phòng ngừa nhiễm toan ceton ở bệnh nhân tiểu đường

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Người bệnh tiểu đường cần thực hiện các biện pháp sau để tránh biến chứng nguy hiểm này:

6.1 Dùng insulin đều đặn

Không được tự ý ngưng thuốc, giảm liều dù có bị cảm, viêm nhiễm hay mệt mỏi. Nếu không ăn được, cần báo bác sĩ để điều chỉnh liều thay vì tự ý dừng.

6.2 Kiểm tra đường huyết và ceton định kỳ

Đặc biệt khi bị ốm, căng thẳng, mệt mỏi. Nếu glucose máu > 250 mg/dL hoặc có ceton trong nước tiểu, cần đi khám ngay.

6.3 Uống đủ nước, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng

Khi bị sốt, tiêu chảy hay nôn ói, nên bổ sung nước và điện giải (nước muối, nước ép cà chua, nước luộc rau), đồng thời kiểm tra đường huyết thường xuyên hơn.

6.4 Thăm khám định kỳ

Bệnh nhân tiểu đường nên được theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa định kỳ ít nhất 3–6 tháng/lần để kịp thời phát hiện biến chứng.

7. Kết luận

Nhiễm toan ceton do đái tháo đường là một biến chứng cấp cứu nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu người bệnh hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm dấu hiệu và tuân thủ điều trị đúng cách. Việc kiểm soát tốt đường huyết, duy trì lối sống lành mạnh và chủ động trong theo dõi sức khỏe sẽ giúp người bệnh đái tháo đường tránh xa biến chứng nhiễm toan ceton cũng như nhiều hệ lụy khác.

 

 

An Đường Bách Nhiên Mộc 

Thành phần: 

Dây thìa canh	500mg
Giảo cổ lam	375mg
Thục địa	337,5mg
Hoài sơn	300mg
Cam thảo đất	200mg
Huyền sâm	100mg
Cát căn	89mg
Mạch môn	89mg
Sơn thù	72mg
Bồ công anh	72mg

Công dụng:

• Hỗ trợ chuyển hóa đường trong cơ thể.

• Giúp giảm nguy cơ tăng đường huyết.

• Hỗ trợ tốt cho người có nguy cơ tiểu đường.

Liều dùng:

• Uống 3 viên/lần, 2-3 lần/ngày.

*Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. 

 

📣 Tham gia Group để nhận tư vấn miễn phí từ BS chuyên khoa: https://www.facebook.com/groups/cosuckhoelacotatcacotatcacotatca/
📧 Email: thaoduocbachnhienmoc@gmail.com
🌐 Website: bachnhienmoc.com
📍 Địa chỉ: 78 Mặt Hồ Linh Quang, P. Văn Chương, Q. Đống Đa, Hà Nội
📞 Hotline: 038.608.06.08

Bách Nhiên Mộc mang sức khỏe và niềm vui đến mọi người dân Việt Nam!